Zelfzorg

We worden geacht om goed voor onszelf te zorgen. De definitie van zelfzorg wordt wel omschreven als ‘alle zorg die een persoon besteedt aan het opheffen van eigen noden en het voldoen aan eigen behoeften’. Als we dit wat breder bekijken, betekent het dat we in staat zijn om keuzes te maken die goed voor ons zijn en ook om ons gedrag daarin te sturen. Als je gezond eet, voldoende beweegt en slaapt, zorgt voor een goede balans tussen rust en werken, heb je een hogere mate van zelfsturing dan mensen die dat niet doen. Hoe beter je voor jezelf zorgt, hoe gezonder de leefstijl. Fysieke zelfzorg omvat bijvoorbeeld uiterlijke verzorging van je haar, huid, gebit en nagels maar vooral ook voeding, beweging en rust. Zorgen voor lichaam, hoofd, hormonen én hart. Klinkt logisch maar wanneer iedereen deze zelfzorg op orde zou hebben, zou er bijvoorbeeld veel minder overgewicht of andere problemen met leefstijl bestaan.

Zelfliefde

Zelfzorg getuigt ook van zelfwaardering en zelfliefde. Het hangt samen met de manier waarop we naar onszelf kijken en onszelf ervaren. Het heeft niks te maken met hoe we ons voordoen bij anderen of hoe anderen naar ons kijken. In welke mate ben je in staat om bij jezelf ‘naar binnen’ te kijken en écht te voelen wat er op dat moment is. Hier en nu. Zelfzorg omvat dus al ons gedrag dat te maken heeft met het goed voor onszelf willen zorgen, zowel fysiek als mentaal. Juist die mentale zelfzorg is cruciaal bij gedragsverandering. Als je mentaal goed in je vel zit, wordt het echt makkelijker om bewust gezonde keuzes te maken. En om ze te blijven doen. Uiteindelijk is dat waar het om gaat, een blijvend gezonde leefstijl. Stress en innerlijke onrust staan goede zelfzorg in de weg en kunnen ervoor zorgen dat je terugvalt in oude ongezonde gewoontes. Dat is menselijk gedrag, we zijn gewoontedieren en ons brein werkt in dat opzicht niet echt mee. Ook onze omgeving kan het ons heel lastig maken en speelt een grote rol in onze leefstijl. We worden continu verleid om ongezonde keuzes te maken. Als je mentaal fit bent voel je je energiek, ben je weerbaarder, fit en is er een mooie balans tussen inspanning en ontspanning. Je weet wat belangrijk voor je is en van daaruit kun je jouw keuzes maken. Hoe fijn is dat?

Maar rond de overgang kan door veranderende hormonen je mentale balans even zoek zijn, en voel je je mentaal misschien juist niet zo sterk. Zijn er dingen uit het verleden die nog een plekje vragen? Maar ook vragen als ‘wie ben ik nu?, ‘wat wil ik?’, ‘hoe zie ik mijn toekomst voor me?’, ‘wat is er van mijn dromen terecht gekomen?’ Geeft het allemaal nog voldoening wat je doet? Juist door de daling van hormonen kun je minder goed slapen, ben je minder geconcentreerd, meer gestrest en zou je eigenlijk een stapje terug moeten doen. Tijd voor jezelf moeten nemen om die balans te herstellen, dat kost tijd. Zelfzorg is dan extra belangrijk. Voor iedereen kan dat er anders uitzien. Maar het begint wel met een stukje acceptatie van jezelf en aanvaarden dat ongemak ook bij het leven hoort. Daar niet de strijd mee aangaan, en je best doen om geen pijn, stress , verdriet of andere lastige emoties te hoeven voelen. Juist die emoties doorvoelen, zodat ze ook weer kunnen gaan. Dat is wat emoties horen te doen, ze komen en ze gaan ook weer. Houd je ze vast dan kunnen ze je gaan blokkeren en klachten geven, zowel fysiek als mentaal. Opmerken wat er is, inchecken bij jezelf, het gevoel toelaten, doorvoelen en dan ontstaat vaak ruimte om andere keuzes te maken in je leefstijl. Maar duw het niet weg, laat het er zijn. Gun jezelf ook de tijd daarvoor. Dat zorgt voor meer zelfbewustzijn en stressvermindering.

Die gezondere leefstijl hangt positief samen met meer gezondheid en daarmee dus de vrijheid om keuzes te maken en dingen te doen die belangrijk voor je zijn. Goed voor jezelf zorgen is onze eigen verantwoordelijkheid. We kunnen niet verwachten dat een ander het voor ons doet of met oplossingen komt. Wat ook bijdraagt aan onze zelfwaardering en zelfzorg is voor jezelf helder te krijgen wat jouw ‘doel’ is, wie of wat is voor jou het belangrijkst in je leven? Dat kun je mooi inzetten als jouw kompas, jouw richting. Als je in die richting beweegt, brengen jouw activiteiten je dichter bij de persoon die je graag wilt zijn. Dat geeft veel voldoening en vergroot je mentaal welbevinden. Dat kunnen ook hele kleine waardevolle activiteiten of momenten zijn. Droom groot, maar doe klein. Hieronder staat een lijst met activiteiten die leiden tot meer zelfzorg (uit het boek The Weight Escape).

• Je telefoon uitzetten
• Een wandeling maken
• Een leuk spel doen
• Een warm bad nemen
• Dansen
• Met een hobby bezig zijn
• Een dagboek bijhouden
• Bewust ademhalen
• Zingen
• Iets gezonds kopen
• Met een boek op de bank
• Jezelf laten masseren
• Bloemen kopen
• Muziek maken of luisteren
• Rust nemen
• Iets inrichten
• Een film kijken
• Op het gras liggen en naar de lucht kijken
• Een afspraak maken bij de manicure of pedicure
• Met je huisdier spelen of wandelen

Alle genoemde activiteiten richten zich op dingen doen en niet op dingen laten. Kijk of het lukt om deze activiteiten concreet te maken. Dan komen we makkelijker in de actiestand en gaan we het ook echt doen. Anders blijft het voor ons brein te vaag (en gebeurt het helaas niet). Wat gaan we doen, wanneer, met wie, hoe en waar? Het werkt het beste als we het inplannen in onze agenda, telefoon of we stellen een alarm in op het juiste moment. Pas als je de actie heel concreet hebt geformuleerd voor jezelf, misschien ook nog eens hardop hebt uitgesproken of opgeschreven, dan is de kans het grootst dat je het ook écht gaat doen. Doen, dat is zelfzorg.